Vieiros

Instalados nunha sociedade de masas en que os medios de comunicación teñen un peso decisivo na elaboración da opinión pública, bótase de menos unha análise máis ampla dos condicionantes e das causas que determinaron a actual situación dos 36 tripulantes secuestrados no Índico. Velaquí uns apuntes para a reflexión:

• A frota atuneira conxeladora española leva faenando en augas do Océano Índico dende 1984, é dicir, 25 anos. Actualmente esta frota está composta por 33 buques, 18 de pavillón español, matriculados en Galiza, Euskadi e Andalucía.
• No que vai de ano, contabilizáronse un total de 135 ataques a embarcacións de pavillón francés, alemán, belga, italiano ou español. 49 deles remataron coa retención ilegal dos pesqueiros por parte dos piratas.
• A zona de pesca no Índico abarca máis de 3.200 millas náuticas de augas internacionais e xurisdicionais de varios países: Moçambique, Seychelles, Quenia, Tanzania, Madagascar, Comomores, Mauricio, Illas Chagos e Mayotte e Illas Eparses. A frota española faena con licenzas baixo acordo comunitario ou tamén baixo acordos privados.
• A historia máis recente de Somalia fálanos dun estado fallado e, na práctica, é un país sen goberno efectivo dende 1991. Considerado un dos puntos máis conflitivos da zona do Corno de África, constitúe un constante foco de inestabilidade rexional e de risco para a seguridade na marxe nororiental do continente africano. (Poden ler aquí a análise do noso colaborador Roberto Mansilla).
• Segundo o Grupo de Traballo de Alta Mar (HSTF, nas súas siglas en inglés), cando colapsou o goberno de Somalia, os intereses estranxeiros aproveitaron a oportunidade para comezar a saquear as fontes alimentarias do mar do país. Por exemplo, en 2005, máis de 800 barcos pesqueiros adicados á pesca ilegal operaban nestas augas, arrasando anualmente -cunha cifra estimada de 450 millóns de dólares- mariscos e peixes das augas somalís.
• Ademais, eses mesmos intereses foráneos aproveitaron a falta de vixilancia nas augas somalís para convertelas nun vertedeiro de lixo nuclear e tóxico. Segundo o propio enviado da ONU para Somalia, Ahmedou Ould-Abdallah, as compañías petroleiras pagaban aos ministros daquel país ou aos líderes da milicia para descargar o seu lixo no mar. Con todo, as Nacións Unidas non actuaron activamente para deter esta devastación continua dos recursos mariños somalís.
• Nun primeiro momento, os mariñeiros de Somalia foron quen, coas súas lanchas e chalanas, de disuadir as embarcacións estranxeiras. Chamáronse a si mesmos "Gardacostas Voluntarios de Somalia" e quixeron pór freo á pesca ilegal e ás descargas nas súas augas ou, cando menos, cobrar un imposto a cambio.
• O Consello de Seguridade da ONU aprobou diferentes resolucións (en xuño e outubro de 2008) convidando os estados interesados na seguridade das súas actividades marítimas a participar activamente na loita contra a pirataría en alta mar fronte as costas de Somalia, particularmente despregando buques de guerra. Na mesma liña pronunciáronse a OTAN e a Unión Europea. O goberno español decidiu enviar medios navais e aéreos para protexer a súa frota.
• A ONU estima que actualmente hai entre 1.000 e 1.500 piratas na zona do Índico: os Gardacostas Voluntarios Nacionais; os da rexión de Marka; os de Putlandia (tamén vellos mariñeiros reconvertidos a piratas); e os marines somalís, que tamén viron na presenza de buques estranxeiros a posibilidade de tirar o seu beneficio económico.